Het zijn de jaren zeventig als in Seveso, een stad in Noord-Italië, een ecologische ramp gebeurt. Door meerdere factoren vindt een explosie plaats bij een chemieconcern waardoor dioxine vrijkomt. Dioxine is een verbrandingsproduct dat giftig en hardnekkig is. Het gevolg is veel sterfte van vee, de akkerbouw is aangetast en veel zwangere vrouwen krijgen te maken met misgeboortes. Er wordt een Europese richtlijn opgezet, genoemd naar Seveso, om rampen zoals in Italië en daarmee milieu- en gezondheidsrisico in de toekomst te voorkomen.

Naamswijziging
In Nederland wordt in 1999 het Besluit Risico Zware Ongevallen 1999 (Brzo 1999) van kracht. Dit is de Nederlandse implementatie van drie versies van de Seveso richtlijn (met Seveso III als meest recente). Een andere naam, maar hetzelfde doel: preventie van zware ongevallen. In januari jl. heeft, met de komst van de Omgevingswet en het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal), een naamswijziging plaats gevonden. De naam Brzo 2015 is vervallen en Seveso is de nieuwe naam. “Met de naamswijziging trekken we de werktitel Europees gelijk én nu is de richtlijn een direct onderdeel van de Omgevingswet. Seveso is de titel van één van de het Bal benoemde milieubelastende activiteiten, en niet meer een afzonderlijk besluit onder de milieuwetgeving”, legt Jos uit.

Seveso-inspecties
RUD Zuid-Limburg heeft zes toezichthouders en handhavers gespecialiseerd in Seveso. Deze toezichthouders voeren inspecties uit bij bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen die giftig, ontvlambaar of explosief zijn. Dit gebeurt in samenwerking met Veiligheidsregio Zuid-Limburg en de Nederlandse Arbeidsinspectie, ondersteund door adviseurs vanuit de waterschappen en Rijkswaterstaat.

“Een Seveso-inspectie is een systemische controle. Er zijn voorschriften binnen de wetgeving die eisen dat bedrijven een veiligheidsmanagementsysteem horen te implementeren om zware ongevallen (rampen) te voorkomen. Bij een Seveso-inspectie wordt dat systeem besproken”, legt Jos uit. Een bedrijf is in overtreding als de toezichthouders concluderen dat hiaten binnen het systeem een bedreiging vormen.

Na een controle wordt een close out bijeenkomst gehouden. Op dat moment wordt getoetst of het bedrijf zich herkent in de bevindingen van het inspectieteam. Hierna wordt het controlerapport definitief gemaakt. Overtredingen zijn ingeschaald in drie categorieën. Gelukkig komen zware overtredingen minder vaak voor, maar ze zijn niet uitgesloten. Het inspectieteam heeft verbeterideeën om te kijken of wat er gebeurt juist is en waar nog winst te behalen valt. “Overigens zoeken we in beginsel niet naar fouten. We proberen het systeem te bevatten”, vertelt Jos. Daarnaast verklapt Jos zijn persoonlijke criterium waar bedrijven wat hem betreft aan horen te voldoen: “Je zegt wat je doet en je doet wat je zegt.”

Samenwerking
Seveso-toezichthouders werken samen met vergunningverleners, specialisten en juristen. Zij verifiëren en valideren de bevindingen van de toezichthouders. Het klankborden van uitkomsten is belangrijk volgens Jos. Daarnaast wordt ieder controlerapport collegiaal getoetst. “Soms vragen we Omgevingsdienst Midden-West Brabant voor toetsing, soms een directe collega. Het is belangrijk dat het gebeurt”, legt Jos uit.

En wat nou zo leuk is aan Seveso-toezichthouder zijn? “Ik heb een fascinatie voor chemie, ik verbaas me altijd over waar de mens toe in staat is. Ik vind het een eer om bij bedrijven een kijkje in de keuken te mogen nemen. Ik wil echt een maatschappelijk verschil maken, vooral voor de toekomstgeneratie.”